Bazovica

• 

Dolazak partizana i uspostava komunističke jugoslavenske vlasti u Istri i Dalmaciji nakon rata donijela je i krvav obračun s ratnim neprijateljima, ali i ostalim protivnicima koji su na bilo koji način smetali novoutemeljenoj režimskoj vlasti. Partizani su se krvavo obračunali s talijanskim vojnicima i civilnim stanovništvom, kojih je na tisuće ubijeno i bačeno u kraške jame, takozvane fojbe ali i brojnim Hrvatima i Slovencima i sve do demokratskih promjena 1990. godine, nije se sustavno istraživalo ove zločine.

U razdoblju od 1943. do 1945. godine, u Trstu je prema procjenama tršćanskog biskupa Santina smaknuto najmanje oko 3.200 osoba od strane Titovih partizana, ovaj podatak se odnosi samo na domicione stanovnike u koji se ne ubrajaju prognanici i drugi koji su se zadesili u to vrijeme na tom području. U svibnju 1945. godine, kada je jugoslavenska komunistička režimska vojska ušla u grad i upravljala njime 40 dana počinjen je niz zločina od kojih je zločin u fojbi Bazovici u blizini Trsta jedan od većih.

U Bazovici je podignut spomenik žrtvama u fojbi Bazovica, odnosno betonska ploča koja zatvara ponor koji za veći dio Tršćana predstavlja simbol stradanja od strane Titovog jugoslavenskog komunističkog režima.

Na službenoj web-stranici tog spomenika piše da je procjena o broju žrtava načinjena sistemom mjerenja dubine prije i poslije “masovnih pokolja” na rubu ponora: između prvobitne dubine ponora i one koja je izmjerena nakon što je završeno razdoblje jugoslavenskog terora, utvrđena je razlika od 30-tak metara pa je nakon izračuna volumena ustanovljeno da bi ondje mogla biti tijela više od 2.000 osoba.

Naime postoji više izvora koji donose različite procijene broja žrtava pa tako u angloameričkoj dokumentaciji se navodilo da su Titovi partizani jugoslavenskog režima u Bazovici ubili između 400 i 600 ljudi.

• 

Nakon takve informacije da su u Bazovici Titovi partizani ubili najmanje nekoliko stotina ljudi, s tim da je samo na vrhu fojbe bačeno oko 120 zarobljenika (njemačkih vojnika, konja i drugog materijala), novozelandski vojnici su ovdje nekoliko dana nakon odlaska Titovih partizana u drugoj polovici lipnja 1945. godine, izveli iskapanja i pronašli ostatke žrtava.

Detaljnija iskapanja započeli su krajem srpnja odnosno početkom kolovoza 1945., i trajala su otprilike do sredine studenog iste godine. Zapadni saveznici su iskopali ukupno 150 žrtava. Radilo se o njemačkim zarobljenim vojnicima i civilima. Saveznici nisu izvršili potpuno iskapanje fojbe, saveznički časnici su procijenili uzevši u obzir dubinu fojbe da se u njoj nalazi još najmanje 1.200 žrtava. Za te žrtve se smatra da su uglavnom Talijani, zarobljeni vojnici i civili.

Danas većina Tršćana vjeruje da fojba Bazovica čuva ostatke više od 2.000 Talijana. No pravi broj žrtava će se znati samo kada se izvrši potpuna ekshumacija iz cijele fojbe.

Izvori: Roberto Spazzali, “Le foibe. Genesi, tipologia, simbologia, quantificazione dei massacri”, Storia e memoria, let. XIII, št. 1 (2004), 65 (dalje: Spazzali, “Le foibe. Genesi, tipologia”).

Gianni Oliva, Foibe. Le stragi negate degli italiani della Venzia Giulia e dell’Istria (Milano, 2009), 26.

Uredništvo/komunistickizlocini.net